Giyim sektörü, küresel karbondioksit salınımının yaklaşık %10’undan sorumludur ve üretim aşamasında her yıl yaklaşık 1,5 trilyon litre su tüketmektedir. Bunlara ek olarak sektörün üretim aşamasında kullandığı kimyasallar da çevrenin kirlenmesine yol açmaktadır.12
Bu nedenle giyim sektöründe markalar, bir satış taktiği olarak, çevreye saygılı (sürdürülebilir) ürünler sattıklarını belirterek ürünlerini ön plana çıkartmaktadırlar. Böyle yaparak tüketicileri, daha “doğa dostu” olduğu söylenen ürünlere yönlendirmektedirler ve böylece tüketicilerin, kendilerini daha çevreci hissederek tatmin olmalarını sağlamaktadırlar.
İşte bu kapsamda, fiziksel bir üretim veya teslimat gerektirmeyen “sanal kıyafetler”, giyim sektörünün yeni “sürdürülebilir” ürünleri olarak piyasaya sürülmeye başlanmıştır. Söz konusu kıyafetler yalnızca sanal dünyada vardır ve somut bir varlığa sahip değildir. Somut kıyafetlere oranla daha ucuz olan bu sanal kıyafetler, aslında, yalnızca üç boyutlu tasarımlardır.
Gucci, geçtiğimiz günlerde Virtual 25 adlı ilk sanal ayakkabı modelini piyasaya sürmüştür. Gucci’nin uygulaması üzerinden satın alınan bu sanal ürün, artırılmış gerçeklik (İngilizcede “augmented reality“)3 adı verilen yöntem ile tüketici tarafından sanal ortamda “giyilerek” kullanılabilmektedir:4
Tribute Brand adlı sanal kıyafet markasının sisteminde ise müşteriler, ürünü5 katalogdan satın aldıktan sonra hangi fotoğraflarında bu ürünü üzerlerinde görmek istiyorlarsa o fotoğrafı sisteme yüklemektedirler. Daha sonraki aşamada, bir veya iki günlük süre sonunda kıyafetli fotoğrafları kendilerine marka tarafından iletilmektedir.
Söz konusu kıyafetler üreticiler için oldukça kârlıdır. Normal koşullarda kıyafetlerin üretiminden tüketimine kadar geçen süreçlerde pek çok sorunla ve giderle uğraşmak zorunda kalan şirketler, sanal kıyafetlerde herhangi bir somut ham maddeye gerek duymadan malı yalnızca üç boyutlu tasarlayarak direkt olarak tüketiciye sunabilmektedirler. Bu nedenle ilerleyen dönemlerde pek çok markanın sanal kıyafetlere daha fazla önem vereceği tahmin edilmektedir.6 Bu kıyafetlerin tüketici kitlesi ise kendi nezdinde sosyal medyayı oldukça yaygın kullanan ve çevre konusunda kendinden önceki kuşaklara oranla daha bilinçli olan Z kuşağıdır.7
İlerleyen dönemlerde Z kuşağı tarafından bu sanal kıyafetlerin tüketilip tüketilmeyeceği ise zamanla görülecektir.
[1] Ayrıca, kıyafetlerde kullanılan sentetik kumaşların zamanla parçalanarak doğaya mikro boyutlarda geri döndüğü de belirtilmektedir. Özellikle kıyafetlerin yıkanması esnasında suya ve böylece su döngüsüne karışan bu mikro parçalar, insanlar da dâhil olmak üzere, pek çok canlı tarafından yutulmaktadır.
[2] Söz konusu kimyasallar çevreyi kirletmenin yanı sıra işçilerin sağlıklarının bozulmasına da neden olmaktadır.
[3] “Artırılmış gerçeklik” kavramı gerçek dünya ile sanal dünyanın üst üste konmasıyla oluşturulan ve gerçek dünyada sanal nesnelerin veya canlıların sanki varmış gibi görülmelerini sağlayan yönteme verilen addır. Bir zamanlar popüler olan Pokémon GO adlı oyunda telefon ekranından bakılınca sokakta sanki canlı pokemonlar varmış gibi görülmesi, bu yönteme verilebilecek güzel bir örnektir.
[4] Söz konusu sanal Gucci ayakkabıların fiyatı 9 ile 13 Amerikan doları arasında değişmektedir. Bu da söz konusu ürünün somut bir çift Gucci’ye oranla çok daha ucuz olduğunu göstermektedir.
[5] Tribute Brand’in ürünleri şu anda limitli sayıda satılmaktadır ve bu ürünler bittikten sonra aynılarının tekrar satılmayacağı belirtilmektedir.
[6] İnceleyebilmek amacıyla diğer ünlü sanal giyim markalarına buraya veya buraya tıklanarak ulaşılabilir.
[7] Z kuşağına 1997 ile 2010 yılları arasında doğmuş olan kişiler girmektedir.