Endonezya’nın başkenti olan ve yaklaşık 10 milyon kişiye ev sahipliği yapan Cakarta[1], kelimenin tam anlamıyla batarak yok olmaktadır ve bu batış her geçen yıl devam etmektedir.[2] Şehrin bataklık arazi üzerine kurulmuş olması ve yer altı sularının Cakarta halkı tarafından tüketim amacıyla çekilmesi, bu batışın temel nedenleridir.
Bu batma tehlikesinin yanı sıra Cakarta’yı bir de sular altında kalma tehlikesi tehdit etmektedir. Küresel iklim değişikliklerine bağlı olarak yükselmekte ve yükselmeye devam edecek olan su seviyelerinden dolayı, Cakarta’nın kuzeyinin neredeyse tamamının 2050 yılına gelindiğinde sular altında kalacağı tahmin edilmektedir.[3]
Durum böyle olunca Endonezya, başkentini başka bir bölgeye taşımak zorunda kalmıştır ve bu kapsamda Endonezya Cumhurbaşkanı Joko Widodo, devletin başkentinin Cakarta’dan Borneo Adası’nın doğusuna (Doğu Kalimantan’a) taşınması kararını 26 Ağustos 2019 tarihinde duyurmuştur. Söz konusu bölgenin coğrafi açıdan hem doğal hem de beşerî tehditlere karşı korunaklı olması, bu bölgenin yeni başkent olarak seçilmesinde önemli rol oynamıştır.
Söz konusu taşınmanın toplamda yaklaşık 33 milyar dolara mal olacağı ve bu meblağın yalnızca %19’unun Endonezya hükümeti tarafından finanse edileceği belirtilmektedir. Miktarın geri kalanı ise özel müteşebbisler tarafından finanse edilecektir. Buna ek olarak, Cakarta nüfusunun büyük bir kısmının yine Cakarta’da ikametine ve Cakarta’nın Endonezya’nın ticaret ve finans merkezi olmaya devam edeceği, verilen bilgiler arasındadır. Eğer her şey yolunda giderse, yeni başkentin inşasına 2020 yılında başlanması ve hükümetin de Borneo Adası’na 2024 yılında taşınması planlanmaktadır.
Ancak orangutanların doğal ortamlarında yaşadıkları ender yerlerden olan Doğu Kalimantan’ın bir hafriyat alanına dönüştürülmesi projesi, Endonezya’nın çevrecilerinden tepki almaktadır. Söz konusu proje kapsamında, başlangıçta, 60 bin ile 100 bin hektar arasında büyüklüğe sahip bir orman arazisinin Doğu Kalimantan’da yeni şehrin inşası için tahrip edileceği belirtilmektedir. Bu da, Doğu Kalimantan’da büyük bir orman arazisinin bu başkent taşıma projesinden zarar göreceği anlamına gelmektedir. Ayrıca ilerleyen dönemlerde yeni başkentin gittikçe daha fazla nüfusu çekerek genişleyebilecek olması, zarar görecek olan orman arazisinin de gittikçe artacağının sinyallerini vermektedir. Yeni başkentin enerji ihtiyacının karşılanması için Doğu Kalimantan’a inşa edilecek olan hidroelektrik ve kömür santrallerinin de bu zengin flora ve fauna kaynağına, kısa ve uzun vadede, ciddi zararlar vereceği şimdiden söylenebilir.
[1] Şehir etrafında yaşayanlar da eklendiğinde bu nüfusun 30 milyona çıktığı söylenmektedir.
[2] Bu batışın, şehrin bazı noktalarında yıllık 25 santimetreyi bulduğu belirtilmektedir.
[3] Çok sulak bir arazide bulunan Cakarta, Cava Denizi kıyısında bulunmaktadır ve şehrin içinden toplamda 13 nehir geçmektedir.