İngilizcedeki adı “A Brighter Summer Day” olan ve Türkçeye “Parlak Bir Yaz Günü” olarak çevrilmiş olan bu film, adını Elvis Presley’in “Are You Lonesome Tonight” adlı şarkısının sözlerinden almıştır. Bu film 1991 yılında vizyona girmiştir ve yönetmeni Tayvanlı Edward Yang’dır.
Edward Yang 1947 yılında Çin’de doğmuştur ancak henüz çocukken ailesiyle Tayvan’a göçmüşlerdir. Bu nedenle de Tayvan’da büyümüştür. Parlak Bir Yaz Günü adlı filmi 1960 yılında Tayvan’ın başkenti Taipei’de yaşayan bir genci (Şiao S’ır) anlattığından dolayı, Edward Yang’ın çocukluğu ile film arasında bir bağlantı olduğu düşünülebilir.
1960 Yılında Tayvan
Filmde Tayvan’ın tarihî olaylarına dolaylı atıflar vardır. Bu nedenle Tayvan’ın yakın tarihi ile ilgili kısa bir bilgi vermek gerekmektedir.
Tayvan 1895 yılında gerçekleşen Çin-Japonya savaşı sonrasında Japonların eline geçer.[1] 1945 yılında Çinliler Japonlardan, İkinci Dünya Savaşı’nı Japonların kaybetmesi üzerine, Tayvan’ı geri alırlar. Unutmamak gerekir ki Çin’in başında 1928-1949 yılları arasında Çiang Kai-Şek bulunmuştur. 1949 yılında Çiang Kai-Şek’in ordusu Mao Zedung’un ordusuna yenildiğinde Çin, Mao Zedung’un kontrolüne geçecektir.
1949 yılında Çin’in kontrolünü Mao Zedung’a kaybeden Çiang Kai-Şek, yanında yaklaşık iki milyon kişiyle burayı terk ederek Tayvan’a kaçar. Her ne kadar Tayvan’da liderliği ilk başlarda halk nezdinde kabul görmese de Kore Savaşı ve Soğuk Savaş, Çiang Kai-Şek’in önemini arttıracaktı. Sonuç olarak 1952 yılında Çiang Kai-Şek resmî olarak Tayvan’ın lideri olacaktır. Burada bilinmesi gereken Çiang Kai-Şek’in komünist korkusundan dolayı ülkeyi çok sert askerî yasalar ile yönetmiş olmasıdır.[2] Bu baskıcı rejim ancak Çiang Kai-Şek öldükten yaklaşık 10 yıl sonra, 1987 yılında, kalkacaktır.
Parlak Bir Yaz Günü
İşte Edward Yang’ın dört saatlik filminin odak noktası olan Şiao S’ır adlı gencin yaşadığı 1960 yılı bu türden baskıcı bir dönemdir. Buna ek olarak Şiao S’ır’ın orta gelirli memur ailesi Tayvan’a Mao Zedung’dan yaklaşık 10 yıl önce kaçarak yerleşmiştir ve diğer göçmenlerle birlikte pek de şık olmayan bir semtte oturmaktadır.
Kültürel ve sosyal zorluklara ekonomik zorluklar da eklenince, döneminde Çin’den Tayvan’a göçmüş olan ailelerin çocukları sürekli olarak çeteler arası savaşlar ile uğraşarak bu sıkıntılarından kurtulmaya çalışmaktadırlar.
Bununla birlikte filmde o dönemdeki Tayvan gençliğinin Amerikan popüler kültüründen etkilenmeye başladığı veya o kültürden etkilenmeye çalıştığı da görülmektedir. Rock n’ Roll konserleri, jöleli parlak saçlar ve zengin çocuklarında görülen kot pantolonlar filmde bu etkiye yapılan göndermelerdir.
Sonuç olarak Tayvan film kültüründe ve uluslararası arenada büyük saygı gören bu film, izlenmeye değer bir filmdir. Filmin fragmanı:
[1] Filmde çocuklardan birisinin, evlerinin eski bir Japon generaline ait olduğunu söylemesi ve tavan arasında bir Japon samuray kılıcı (katana) bulduğunu belirtmesi bu nedenledir.
[2] Filmde gizli polisin insanları günlerce sorguya çekebilmesi, şüphelileri buz üstünde oturtarak onlara işkence etmesi ve filmde sürekli tankların geçmesi bu askerî rejimin varlığı ile açıklanabilir.