Pandemi, Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) pek çok düşük gelirli kişinin ekonomik sıkıntılar ile dolu bir yıl geçirmesine neden olurken ülkenin milyarderleri, bu “ekonomik kriz” döneminde gittikçe daha da zenginleşmişlerdir. ABD menşeli Institute for Policy Studies adlı düşünce kuruluşu (İngilizcede “think tank“) tarafından 23 Mart 2021 tarihinde yayımlanmış olan bir araştırma, bu konuyla ilgili bazı çarpıcı veriler içermektedir. Söz konusu düşünce kuruluşu, ABD’de kısıtlamalarla birlikte pandeminin yalnızca sıhhi değil ekonomik etkilerinin de görülmeye başladığı Mart 2020’den başlayarak 12 ay boyunca ülkenin en zenginlerinin sahip oldukları ekonomik varlığın nasıl değişim gösterdiğini araştırmıştır.
ABD’nin toplam sayısı 614 olan milyarderlerine bu 12 aylık dönemde 43 yenisi daha eklenmiştir ve ABD’nin milyarder sayısı böylece 657’ye yükselmiştir. Toplamda yaklaşık 4,2 trilyon dolarlık varlığa sahip olan söz konusu 657 milyarderin ekonomik varlığı bu dönemde toplamda %44,6 oranında artış göstermiştir. Bu oran da toplamda 1,3 trilyon dolardan fazla meblağa tekabül etmektedir.
Listede ekonomik varlığı en fazla artış gösteren üç kişi sırasıyla şöyledir:
- Elon Musk: Bu 12 aylık süreçte %559 oranında zenginleşerek toplam varlığına 137,5 milyar dolar daha eklemiştir.
- Jeff Bezos: Bu 12 aylık süreçte %58 oranında zenginleşerek toplam varlığına 65 milyar dolar daha eklemiştir.
- Mark Zuckerberg: Bu 12 aylık süreçte %86 oranında zenginleşerek toplam varlığına 47 milyar dolar daha eklemiştir.1
Ekonomik varlık piramidinin en üstünde durum böyle iken alt kademelerde insanlar bu dönemde işsizlik kaynaklı ekonomik çöküntüyle ve kelimenin tam anlamıyla açlıkla mücadele etmek zorunda kalmışlardır.
ABD’de 21 Mart 2020 ile 20 Mart 2021 tarihleri arasında 80 milyon vatandaş işini kaybetmiştir. 27 Şubat 2021 tarihinde işsizlik yardımı alan kişi sayısı ise yaklaşık 18 milyona ulaşmıştır. Durum böyle olunca, ABD’de gıda dağıtım noktalarına (İngilizcede “food banks“) olan talep gittikçe artmıştır. Kasım 2020’de elde edilen verilere göre ABD’nin yetişkin nüfusunun yaklaşık %12’si (toplamda yaklaşık 26 milyon kişi) yeteri kadar beslenecek gıdayı satın alamayacak duruma gelmiştir.
Bu durumda araştırmacıları rahatsız eden mesele, pek çok düşük ve orta gelirli insanın, kendi gelirlerine oranla hesaplandığında, söz konusu milyarderler ile aynı hatta bazı durumlarda daha fazla vergi ödüyor olmasıdır. Devletin yüksek gelirli kesimi daha fazla vergilendirip vergilendirmeyeceği ve buradan elde edilen meblağı düşük gelirli kesim için harcayıp harcamayacağı ise zamanla görülecektir.
[1] Bu kişilere ek olarak onlarca milyarderin toplam varlıkları son 12 ay içerisinde %100’ün üzerinde büyüme kaydetmiştir. Ancak bu yüzdelerin parasal karşılığı söz konusu üç kişinin gelirinden düşük kalmaktadır.